Dolina Rospudy

Zostań obywatelem Republiki Doliny Rospudy

Działa już strona internetowa, na której można uzyskać symboliczne obywatelstwo Republiki Doliny Rospudy - poinformowała Joanna Pertkiewicz z Greenpeace Polska. Ta najmłodsza republika świata ma skupiać wszystkie osoby, którym leży na sercu ochrona Doliny Rospudy przed dewastacją z powodu budowy obwodnicy Augustowa.

Republika narodziła się 12 lutego 2007 r., kiedy to kilkunastoosobowa grupa ekologów założyła w sercu Doliny Rospudy obóz. Aktywiści zamierzają na miejscu bronić unikatowej, dzikiej przyrody przed piłami drwali i maszynami, najdłużej jak to możliwe.

Republika Doliny Rospudy on-line powstała dlatego, żeby każdy człowiek, który nie ma możliwości przyjechania na miejsce, mógł choćby w symboliczny sposób wyrazić swoją obecność i protest przeciwko planowanemu zniszczeniu tego miejsca - wyjaśniła Pertkiewicz.

Po dokonaniu rejestracji na portalu można otrzymać paszport i symboliczne obywatelstwo Republiki. W ten sposób powstanie "internetowa społeczność" dająca wsparcie aktywistom obecnym w obozie.

Za pośrednictwem tej interaktywnej strony chcemy pokazać światu, że to symboliczne państewko istnieje. Jednocześnie ma ona przybliżać wszystkim obozową rzeczywistość i być forum, na którym można zaprezentować swoje poglądy na temat kontrowersyjnej inwestycji - zaznaczyła Pertkiewicz.

Jak zapewniła działaczka Greenpeace Polska, na portalu, który jest jeszcze ciągle w rozbudowie, aktywiści będą się starali informować o rozwoju sytuacji w dolinie przynajmniej raz dziennie. W przyszłości planowane są jest m.in. głosowanie obywateli Republiki nad wyborem fagi i godła czy np. wybory "drwala miesiąca", czyli osoby nie cieszącej się zbyt dużą popularnością w Republice.

Ostateczną zgodę na budowę obwodnicy Augustowa przez Dolinę Rospudy minister środowiska Jan Szyszko podpisał 2 lutego 2007 roku. W czwartek 15 lutego Urząd Zamówień Publicznych wydał decyzję stwierdzającą prawidłowość przeprowadzenia i rozstrzygnięcia przetargu na wykonawcę obwodnicy. Tego samego dnia inwestor - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad - podpisała kontrakt ze zwycięzcą przetargu, firmą Budimex-Dromex.

Z zatwierdzonym przebiegiem obwodnicy nie zgadzają się organizacje pozarządowe, skargę na decyzję ministra środowiska złożył też Rzecznik Praw Obywatelskich, a Komisja Europejska zgłosiła swoje zastrzeżenia do inwestycji w liście przesłanym do rządu polskiego 12 grudnia 2006 roku.

Zdziwienie decyzją o rozpoczęciu inwestycji wyraził także przewodniczący Komisji Europejskiej Jose Manuel Barroso podczas swojej wizyty w Warszawie w ostatnią sobotę. Przypomniał wtedy, że Komisja Europejska do 15 lutego oczekuje wyjaśnień od rządu polskiego na temat planów budowy obwodnicy.

Zgodnie z deklaracjami ekologów, nie są oni przeciwni obwodnicy Augustowa, a jedynie budowie wariantu, który ma przeciąć Dolinę Rospudy w najszerszym miejscu. Opracowali nawet alternatywną trasę, która - podobnie jak wariant zatwierdzony - wymaga wyburzenia zaledwie 2-3 gospodarstw, nie przecina najcenniejszych przyrodniczo terenów i pozwala za jednym zamachem połączyć budowę obwodnicy Augustowa i Suwałk. (ak)

Polecane strony:
[link widoczny dla zalogowanych]

Post został pochwalony 0 razy

Poniżej list ostrzegawczy Komisji Europejskiej z dania 15 grudnia 2006 wysłany do Ministra Spraw Zagranicznych Anny Fotygi. List dotyczy między innymi zarzutów odnośnie budowy obwodnicy Augustowa i rozpoczętej już budowy obwodnicy Wasilkowa:

2004/4713 K(2006) 6160
Od: Komisja Wspólnot Europejskich.
Do: Jej Ekscelencja Pani Anna Fotyga, Minister Spraw Zagranicznych.
Bruksela, dnia 12/12/2006 r.
Pani Minister,
Pragnę zwrócić Pani uwagę na zagadnienie stosowania przez Polskę przepisów dyrektywy 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa i dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny w odniesieniu do kilku przedsięwzięć drogowych zlokalizowanych w północno-wschodniej Polsce i możliwie mających wpływ na tereny chronione na mocy tych dyrektyw. Istnieją wskazania, że inwestycje te mogą mieć związek z projektem budowy drogi Via Baltica.
I. Przepisy prawa wspólnotowego
1. Stosowne przepisy dyrektywy 79/409 mają następujące brzmienie:
Artykuł 3:
1. W świetle wymogów określonych w art. 2 Państwa Członkowskie podejmują wszelkie niezbędne środki w celu ochrony, zachowania lub przywrócenia wystarczającej różnorodności i obszaru naturalnych siedlisk wszystkich gatunków ptactwa, określonych w art. 1.
2. Ochrona, zachowanie i przywracanie biotopów i naturalnych siedlisk obejmuje przede wszystkim następujące środki:
(a) stworzenie obszarów ochrony;
(b) utrzymanie i gospodarowanie, zgodnie z potrzebami ekologicznymi naturalnych siedlisk w ramach stref ochronnych i poza nimi;
(c) przywracanie zniszczonych biotopów;
(d) tworzenie biotopów.
Artykuł 4:
1. Gatunki wymienione w załączniku I podlegają specjalnym środkom ochrony dotyczącym ich naturalnego siedliska w celu zapewnienia im przetrwania oraz reprodukcji na obszarze ich występowania. (...)
Państwa Członkowskie dokonują klasyfikacji przede wszystkim najbardziej odpowiednich obszarów pod względem liczby i powierzchni jako obszarów specjalnej ochrony, z uwzględnieniem wymogów ich ochrony (...).
2. Państwa Członkowskie podejmują środki w odniesieniu do regularnie występujących gatunków wędrownych niewymienionych w załączniku I, mając na uwadze potrzebę ich ochrony w ramach morskiego i lądowego obszaru geograficznego, do którego niniejsza dyrektywa ma zastosowanie, w odniesieniu do obszarów ich wylęgu, pierzenia i zimowania oraz miejsc postoju wzdłuż ich tras migracji. W tym celu Państwa Członkowskie zwracają szczególną uwagę na ochronę terenów podmokłych, w szczególności tych o znaczeniu międzynarodowym.
4: W odniesieniu do obszarów ochrony, określonych w ust. 1 i 2, Państwa Członkowskie podejmują kroki w celu uniknięcia powstawania zanieczyszczenia lub pogorszenia warunków naturalnych siedlisk lub jakichkolwiek zakłóceń wpływających na ptactwo, o ile będą mieć one znaczenie w odniesieniu do celów niniejszego artykułu. Państwa Członkowskie dążą również do uniknięcia powstawania zanieczyszczenia lub pogorszenia warunków naturalnych siedlisk poza tymi obszarami ochrony.
2. Odpowiednie przepisy dyrektywy siedliskowej mają następujące brzmienie:
Artykuł 6
1. Dla specjalnych obszarów ochrony Państwa Członkowskie tworzą konieczne środki ochronne obejmujące, jeśli zaistnieje taka potrzeba, odpowiednie plany zagospodarowania opracowane specjalnie dla tych terenów bądź zintegrowane z innymi planami rozwoju oraz odpowiednie środki ustawowe, administracyjne lub umowne, odpowiadające ekologicznym wymaganiom typów siedlisk przyrodniczych, wymienionych w załączniku I, lub gatunków, wymienionych w załączniku II, żyjących na tych terenach.
2. Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary, o ile to niepokojenie może mieć znaczenie w stosunku do celów niniejszej dyrektywy.
3. Każdy plan lub przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane lub konieczne do zagospodarowania terenu, ale które może na nie w istotny sposób oddziaływać, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami, podlega odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia założeń jego ochrony. Świetle wniosków wynikających z tej oceny oraz bez uszczerbku dla przepisów ust. 4 właściwe władze krajowe wyrażają zgodę na ten plan lub przedsięwzięcie dopiero po upewnieniu się, że nie wpłynie on niekorzystnie na dany teren oraz, w stosownych przypadkach, po uzyskaniu opinii całego społeczeństwa.
4. Jeśli pomimo negatywnej oceny skutków dla danego terenu oraz braku rozwiązań alternatywnych, plan lub przedsięwzięcie musi jednak zostać zrealizowane z powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, w tym interesów mających charakter społeczny lub gospodarczy, Państwo Członkowskie stosuje wszelkie środki kompensujące konieczne do zapewnienia ochrony ogólnej spójności Natury 2000. O przyjętych środkach kompensujących Państwo Członkowskie informuje Komisję. (...)
Artykuł 7
Obowiązki wynikające z art. 6 ust. 2, 3 i 4 niniejszej dyrektywy zastępują wszelkie obowiązki wynikające z art. 4 ust. 4 zdanie pierwsze dyrektywy 79/409/EWG w odniesieniu do obszarów sklasyfikowanych zgodnie z art. 4 ust. 1 tej dyrektywy lub uznanych w podobny sposób zgodnie z art. 4 ust. 2, poczynając od daty wykonania niniejszej dyrektywy albo od daty klasyfikacji (...) przez Państwo Członkowskie na mocy dyrektywy 79/409/EWG, gdy ta ostatnia data jest późniejsza.
II. Procedura i sytuacja faktyczna
3. Służby Komisji otrzymały kilka skarg dotyczących przedsięwzięć drogowych w północno-wschodniej Polsce stwierdzających ich możliwy negatywny wpływ na kilka obszarów chronionych oraz fakt naruszenia wymagań dyrektyw 79/409 i 92/43. Skargi te zostały zarejestrowane pod numerami 2004/4713, 2005/4935, 2005/4936, 2005/4938 i 2006/4417.
4. W celu uzyskania dalszych wyjaśnień na temat tych przedsięwzięć, służby Komisji przesłały pismo do władz polskich w dniu 5 kwietnia 2005r., na które Rzeczpospolita Polska odpowiedziała w dniu 6 czerwca 2005r. Kolejne pismo zostało wysłane w dniu 3 lutego 2006r. i otrzymano odpowiedź datowaną na 30 marca 2006r. Ze względu na nowe opinie wydane przez Ministra Środowiska w odniesieniu do projektu obwodnicy Augustowa, dodatkowe pismo z prośbą o informacje wysłano w dniu 31 lipca 2006r. i otrzymano odpowiedź z dnia 5 października 2006r. W swoich odpowiedziach władze polskie dostarczyły obszernej dokumentacji dotyczącej przedmiotowych projektów.
5. Uwagę Komisji zwróciły następujące przedsięwzięcia. Po pierwsze, przedsięwzięcia, dla których wnioski o zezwolenia zostały złożone przed wstąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej:
- Modernizacja na odcinku Sztabin - Kolnica (zwana również modernizacją na odcinku Cisów - Kolnica): inwestycja polegająca na poszerzeniu istniejącej drogi w dwóch sekcjach (długości 5,3 km i 8,4 km). Pozwolenia budowlane zostały udzielone 19 kwietnia 2004r. i 27 sierpnia 2004r.
- Obwodnica Augustowa: nowa droga długości 17,1 km o statusie drogi ekspresowej (dwa pasy ruchu w każdym kierunku) omijająca miasto Augustów, zawierająca estakadę długości powyżej 500 metrów opartą na 10 przęsłach, przebiegającą przez chronioną dolinę rzeki Rospudy. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydana 18 października 2006r.
Po drugie, przedsięwzięcia, dla których wnioski o zezwolenia zostały złożone po wejściu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej:
- Modernizacja na odcinku Białystok - Katrynka: zakłada modernizację odcinka drogi o długości 6,4 km, w większości z dwoma pasami ruchu w obu kierunkach, z kilkoma mostami i wiaduktami, z czego ponad 1,5 km inwestycji zlokalizowano na terenie objętym ochroną. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydana 18 września 2006r.
- Obwodnica Wasilkowa: obejmuje nową drogę długości 5,2 km, prawie całkowicie w obszarze chronionym. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydana 18 września 2006r.
- Obwodnica Sztabina / most na rzece Biebrzy: zastąpienie istniejącego mostu na most z czterema pasami ruchu, długości prawie 300 metrów. Opinia Ministra Środowiska wydana w dniu 20 lipca 2006r.
- Modernizacja na odcinku Katrynka - Przewalanka: przedsięwzięcie dotyczy zmodernizowania 10 km odcinka drogi S8, zlokalizowanego całkowicie na terenie Puszczy Knyszyńskiej objętej ochroną.
- Modernizacja na odcinku Wasilków - Białoruś: projekt polega na polepszeniu drogi nr 19 do standardów drogi ekspresowej, a duża cześć zlokalizowana jest w obszarze chronionym Puszczy Knyszyńskiej. To zostało postanowione rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 maja 2004r.
- Modernizacja na odcinku Kolnica - Augustów: przedsięwzięcie dotyczy modernizacji drogi Kolnica - Augustów do wyższych międzynarodowych standardów drogowych, przebudowy jezdni, wjazdów i chodników, obejmującej również wycinkę drzew i krzewów oraz poprawę odwodnienia korpusu drogowego, a odcinek ten graniczy z obszarem Puszczy Augustowskiej będącym pod ochroną.
6. Wymienione inwestycje drogowe w północno-wschodniej Polsce zlokalizowane są w obszarach ochronnych lub wpływają na następujące obszary chronione:
- Puszcza Augustowska: teren ten został wyznaczony jako obszar specjalnej ochrony (dalej określany jako OSO) zgodnie z dyrektywą 79/409 (PLB 200002) i jest jednym z obszarów, które Polska zamierzała przekazać Komisji w celu włączenia na listę kontynentalną terenów mających znaczenie dla Wspólnoty (dalej określane jako TZW) zgodnie z dyrektywą 92/43 („Ostoja Augustowska" PLH 200005). Decyzja Wojewody Podlaskiego z dnia 18.10.2006x. oraz opinia Ministra Środowiska z dnia 21.04.2006r. wskazują, że wspomniany teren ma być przekazany Komisji jako proponowany TZW (zobacz też pismo Pana Zbigniewa Witkowskiego z 30 sierpnia 2005r. - DOPn-4141-2/1542/OSz, pismo Pana Andrzeja Mizgajskiego z 8 grudnia 2005r. - DOPn-4141-2-54/53/OSmż-w, pismo Pana Jana Szyszki z 22 lutego 2006r. - DOPn-4141-2-5/12/06znż-w).
- Dolina Biebrzy: teren ten został wyznaczony jako OSO zgodnie z dyrektywą 79/409 (PLC 200001) i stanowi proponowany teren mający znaczenie dla Wspólnoty (dalej określany jako pTZW) zgodnie z dyrektywą 92/43, przekazany przez Polskę Komisji do włączenia na listę kontynentalną terenów mających znaczenie dla Wspólnoty (PLC 200001). OSO i pTZW obejmują tą samą powierzchnię.
- Puszcza Knyszyńska: została wyznaczona jako OSO zgodnie ż dyrektywą 79/409 (PLB 200003) i jest jednym z terenów, które Polska zamierzała przekazać Komisji do włączenia na listę kontynentalną terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43 („Ostoja Knyszyńska" PLH 200006). Decyzja Wojewody Podlaskiego z dnia 18.09.2006r. oraz opinie Ministra Środowiska z dnia 14.07.2006r. i 04.07.2006r. wskazują, że ten teren ma być przekazany Komisji jako proponowany TZW (zobacz też pismo Pana Zbigniewa Witkowskiego z 30 sierpnia 2005r. - DOPn-4141-2/1542/OSz, pismo Pana Andrzeja Mizgajskiego z 8 grudnia 2005r. - DOPn-4141-2-54/53/OSmż-w, pismo Pana Jana Szyszki z 22 lutego 2006r. - DOPn-4141-2-5/12/06mż-w).
- Puszcza Białowieska: teren ten został wyznaczony jako OSO zgodnie z dyrektywą 79/409 (PLC 200004) i stanowi proponowany teren mający znaczenie dla Wspólnoty (dalej określany jako pTZW) zgodnie z dyrektywą 92/43, przekazany przez Polskę Komisji do włączenia na listę -kontynentalną terenów mających znaczenie dla Wspólnoty (PLC 200004). OSO i pTZW obejmują tą samą powierzchnię.
III. Analiza
A. Projekty indywidualne
1. Obwodnica miasta Augustowa
7. Zgodnie z informacjami dostępnymi Komisji projekt ten dotyczy nowej drogi długości 17,1 km o statusie drogi ekspresowej (dwa pasy ruchu w każdym kierunku), omijającej miasto Augustów, zawierający estakadę długości powyżej 500 metrów opartą na 10 przęsłach, przekraczającą chronioną dolinę rzeki Rospudy. Droga przebiegałaby przez OSO „Puszcza Augustowska" i przez teren obejmujący prawie takie same terytorium jak OSO, który Polska zamierzała przekazać Komisji jako proponowany TZW w celu włączenia na listę kontynentalną terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43.
Oddziaływanie na OSO Puszcza Augustowska
8. Projekt drogi przebiega przez OSO i obowiązek wynikający z art. 6 ust. 2 dyrektywy 92/43 ma zastosowanie to tego obszaru poczynając od daty wstąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej, tj. 1 maja 2004r. Art. 6 ust. 2 dyrektywy siedliskowej, w powiązaniu z art. 7 tej dyrektywy, wymaga, aby Państwa Członkowskie podejmowały odpowiednie działania w celu uniknięcia, w OSO, pogorszenia stanu siedlisk i znaczącego niepokojenia tych gatunków, dla których te obszary zostały wyznaczone_(zob. też wyrok w sprawie C-117/00, Komisja przeciw Irlandii, punkt 26).
9. Według oceny zaprezentowanej przez polskie władze (Aneks do raportu oddziaływania na środowisko z tytułu realizacji inwestycji obwodnica Augustowa na obszarze Natura 2000 Puszcza Augustowska, autorstwa W. Kwiatkowski, M. Stepaniuk, K. Gajko & M. Ksepko, 2005) budowa drogi, a szczególnie mostu, przez dolinę rzeki Rospudy spowoduje pogorszenie stanu siedlisk 17 gatunków ptaków wymienionych w Standardowym formularzu danych obszaru specjalnej ochrony ptaków (Pernis apivorus, Heliaeetus albicilla, Circus' aeruginosus, Aquila pomarina, Bonasia boonasia, Tetrao urogallus, Porzana porzana, Crex crex, Grus grus, Aegolius funereus, Dryocopus martius, Dendrocopus medius, Dendrocopus leucotos, Sylvia nisoria, Ficedula parva, Ciconia nigra, Milvus migrans) oraz znaczące niepokojenie dla tych ptaków, łącznie z bezpośrednim zagrożeniem miejsc lęgowych tych ptaków (wszystkie wyżej wymienione oprócz Ciconia nigra i Milvus migrans). Władze polskie potwierdziły ten fakt w decyzji środowiskowej z dnia 18 października 2006r., zezwalającej na realizację tego projektu pod pewnymi warunkami. Jednym z tych warunków jest zapewnienie kompensacji straty siedlisk pewnych gatunków ptaków z załącznika I dyrektywy 79/409, dla których OSO został wyznaczony (Pernis apivorus, Heliaeetus albicilla, Circus aeruginosus, Aquila pomarina, Bonasia boonasia, Tetrao urogallus, Porzana porzana, Crex crex, Grus grus, Aegolius funereus, Dryocopus martius, Dendrocopus medius, Dendrocopus leucotos, Sylvia nisoria, Ficedula parva). Można zatem wnioskować, że polskie władze uznają, iż inwestycja spowoduje stratę siedlisk ptaków, dla których OSO został wyznaczony. Powyższe wskazuje na to, że projekt spowoduje pogorszenie siedlisk i znaczące niepokojenie gatunków ptaków, dla których OSO został wyznaczony, naruszając art. 6 ust. 2 dyrektywy 92/43, ponieważ zmieni on status ochrony tego obszaru na mniej korzystny niż przed realizacją projektu (zob. wyrok w sprawie C-117/00, Komisja przeciw Irlandii).
10. Ponadto, oceny przedstawione przez władze polskie (np. Aneks do raportu oddziaływania na środowisko z tytułu realizacji inwestycji obwodnica Augustowa na obszarze Natura 2000 Puszcza Augustowska, autorstwa W. Kwiatkowski, M. Stepaniuk, K. Gajko & M. Ksepko, 2005) nie zawierają jasnych konkluzji co do prawdopodobnego wpływu na stosunki wodne tego obszaru. Ocena stwierdza, że budowa mostu technologicznego opartego na 360 palach spowoduje szkody w zbiorowiskach roślinnych oraz powierzchni terenu w strefie budowy. W kwestii prawdopodobnego wpływu projektu na stosunki wodne obszaru, ocena używa takich stwierdzeń, jak: można sądzić, wydaje się jednak, że budowa mostu i jego obecność praktycznie nie wpłyną na zmianę stosunków wodnych. W jednym z raportów zaprezentowanych w związku z rozważaną opcją budowy tunelu przekraczającego dolinę rzeki (Koncepcja wykonania tunelu na obwodnicy Augustowa w ciągu drogi krajowej nr 8, autorstwa Transprojekt Warszawa Sp. z o.o. z lutego 2006r.) autorzy zalecają wykonanie dodatkowych badań terenowych dla ustalenia rzeczywistego systemu zasilania siedlisk w dolinie w wodę. To potwierdza, że wiedza na temat rzeczywistego sposobu zasilania ekosystemu doliny rzeki Rospudy w wodę jest w chwili obecnej ograniczona. Należy także zauważyć, że Państwowa Rada Ochrony Przyrody, a także jej Sekcja ds. mokradeł, wyraziły opinie, że budowa mostu przez dolinę Rospudy, w lokalizacji przyjętej we wniosku o zatwierdzenie projektu, zagrozi stosunkom wodnym ekosystemu doliny, co z kolei może mieć negatywny wpływ na siedliska i gatunki zależne od obecnego reżimu hydrologicznego tego obszaru. Wydaje się zatem, iż w odniesieniu do stosunków wodnych władze polskie oparły swoją decyzję o niekompletną informację, a rzeczywiste implikacje danego przedsięwzięcia dla stosunków wodnych mogą być znaczące i są nadal nierozpoznane.
11. Dodatkowo należy podkreślić, że art. 6 ust. 2 zobowiązuje Państwa Członkowskie do podjęcia środków w celu uniknięcia pogorszenia stanu siedlisk i gatunków. Przepis ten ma zatem charakter zapobiegawczy i nie jest dopuszczalne, aby Państwa Członkowskie czekały aż pogorszenie lub niepokojenie pojawią się zanim podejmą środki zapobiegawcze. W niniejszym przypadku władze polskie są w trakcie procedury wyraźnie zezwalającej na inwestycję drogową co do której zdają sobie sprawę, że pogorszy ona stan siedlisk przyrodniczych OSO i spowoduje znaczące zaniepokojenie gatunków. Jasne jest, że ary. 6 ust. 2 nie zezwala Państwom Członkowskim na celowe niszczenie części siedliska przyrodniczego OSO i następnie na zapewnienie kompensacji w innym miejsc Art. 6 ust. 2 dyrektywy 92/43 nakłada na Państwa Członkowskie nieustanny obowiązek unikania pogorszenia stanu siedlisk obszaru i niepokojenia występujących tam gatunków. Komisja wyraża zatem opinię, że władze polskie, poprzez zezwolenie na realizację tak zaproponowanej inwestycji, naruszyłoby art.6 ust. 2 dyrektywy
W celu usunięcia naruszenia art. 6 ust. 2 dyrektywy 92/43 Komisja sugerowałaby polskim władzom zbadać rozwiązania alternatywne dla planowanej trasy, która nie przebiegałaby przez dany OSO. Komisja posiada informacje stwierdzające, że takie alternatywy istnieją, jak np. alternatywna trasa o niższych kosztach przebiegająca przez Chodorki zaproponowana przez SISKOM we wrześniu 2006r.
12. Komisja chciałaby zwrócić uwagę w uzupełnieniu, że nawet jeśli art. 6 ust. 2 pozwalałby na środki w celu kompensacji strat, jak przewidziano w art. 6 ust. 4 dyrektywy 92/43, quod non, oczywistym jest, że taka kompensacja nie może obejmować środków w innym obszarze, który na podstawie swojej własnej charakterystyki został wybrany w celu przekazania Komisji jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z tą dyrektywą. Z takiego systemu wynikałoby ogólne zmniejszenie obszarów chronionych w sieci Natura 2000, ponieważ nie utworzonoby nowego obszaru chronionego, który kompensowałby stratę obszaru chronionego lub jego części.
Projekt zalesienia
13. Jak wspomniano, w decyzji z dnia 18 października 2006r. władze polskie proponują wykonanie projektu polegającego na zalesieniu obszaru około 100 ha w terenie, który Polska zamierza przekazać Komisji do włączenia na listę kontynentalną terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43 („Pojezierze Sejneńskie" PLH 200007, obejmujące w całości obszar 7456,9 ha), graniczącym z OSO „Puszcza Augustowska" na jej północno-wschodniej granicy. Obszar zaplanowany do zalesienia położony jest na wschód i południowy wschód od miejscowości Berżniki.
14. Obszar ten przedstawiono do wyznaczenia między innymi ze względu na występowanie typu siedliska murawy o znaczeniu priorytetowym *6120 (suche, piaszczyste, wapniste murawy) oraz z uwagi na 2 gatunki roślin (Pulsatilla paters and Thesium ebracteatum). Wspomniane gatunki roślin z załącznika II dyrektywy 92/43 są również wymienione w załączniku IV i przez to są przedmiotem ścisłej ochrony gatunkowej.
15. Można wnioskować, że według władz polskich obszar ten spełnia więc kryteria ustalone dla wyboru obszarów jako terenów mających znaczenie dla Wspólnoty (TZW) na mocy dyrektywy 92/43. W konsekwencji Polska jest zobowiązana do podjęcia środków ochrony odpowiednich dla zachowania ekologicznego charakteru tego terenu (zob. wyrok w sprawie C0244/05, Bund Naturschutz, punkt 44). Oznacza to, zgodnie z wykładnią Trybunału Sprawiedliwości, że:
Państwa Członkowskie nie mogą (...) zezwolić na ingerencje, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi terenu wyznaczonego na podstawie wspomnianych kryteriów. Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy dana ingerencja niesie niebezpieczeństwo bądź to istotnego zmniejszenia powierzchni terenu, bądź zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź też w końcu doprowadzenia do zniszczenia terenu lub zniweczenia jego cech charakterystycznych.
16. Zrozumiałe jest, że przedsięwzięcie zalesienia w terenie, który jest wybrany z uwagi na jego siedliska śródpolnych muraw o znaczeniu priorytetowym, poważnie zagrozi ekologicznemu charakterowi omawianego terenu poprzez doprowadzenie do zniszczenia jego cech charakterystycznych. Komisja wyraża zatem opinię, że zezwolenie przez władze polskie na wyżej wspomniany projekt zalesienia mogłoby naruszyć przepisy dyrektywy 92/43 w myśl interpretacji Trybunału Sprawiedliwości i że władze mają obowiązek powstrzymać się od udzielenia zezwolenia na taki projekt.
2. Obwodnica Wasilkowa
17. Inwestycja obwodnicy Wasilkowa zlokalizowana jest prawie całkowicie w OSO Puszcza Knyszyńska. Przeprowadzono ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na ten obszar, wynikającą z art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43. Jednakże ocena przestawiona Komisji nie jest przekonywująca co do wpływu przedsięwzięcia na gatunki ptaków, dla których obszar ten został wyznaczony. Ocena ta odwołuje się tylko do wpływu przedsięwzięcia na populacje tych ptaków w całej Polsce. Komisja chciałaby podkreślić, że nie jest to w zgodzie z wymaganiami art. 6 ust. 3, który wymaga, aby ocena szczególnie brała pod uwagę integralność danego terenu. Zaprezentowana dokumentacja wskazuje, że projekt najprawdopodobniej doprowadzi do opuszczenia terenów lęgowych przez kilka gatunków ptaków wymienionych w załączniku I dyrektywy siedliskowej oraz proponuje kompensację dla tych gatunków (Cirrus aeruginosus, Cicrcus pygargus, Crex crex, Dryocopus martius, Lu/lula arborea, Anthus campestris, Sylvia nisoria, Lamus collurio, Emberzia hurtulana).
18. Komisja jest zatem zdania, iż ostateczne wnioski powyższej oceny nie są poparte jej wynikami i dlatego taka ocena nie spełnia w pełni wymagań art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 poprzez nieodpowiednie ocenienie wpływu wspomnianej inwestycji na OSO. Ponieważ nie przeprowadzono właściwej oceny wpływu przedsięwzięcia, Komisja uważa, iż Polska nie może zezwolić na taką inwestycję na podstawie obecnie dostępnej oceny.
3. Modernizacja odcinka drogi Białystok-Katrynka
19. Przedsięwzięcie modernizacji odcinka drogi Białystok - Katrynka zlokalizowane jest prawie w całości w OSO Puszcza Knyszyńska. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na dany obszar, wynikająca z art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43, została przeprowadzona. Ocena drogowego odcinka Białystok-Katrynka przedstawiona Komisji wyraźnie stwierdza negatywny wpływ na gatunki ptaków, z powodu których wspomniany obszar został wyznaczony i zaleca zmianę lokalizacji w celu uniknięcia takich skutków. Zaprezentowana dokumentacja wskazuje, że inwestycja spowoduje opuszczenie miejsc lęgowych przez kilka gatunków ptaków wymienionych w włączniku I dyrektywy 79/40 i proponuje kompensację dla tych gatunków (Dryocopus martius, Bonasia bonasia, Sylvia nisoria, Lanius collurio, Lulula aroborea). Ocena wskazuje również na negatywny wpływ projektu na gatunek Aquila pomarina.
20. Oczywistym jest, co wynika z art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43, że władze polskie nie mogą zezwolić na przedsięwzięcie, gdy ocena podkreśla jego niekorzystny wpływ na dany teren. Taki projekt mógłby być jedynie zatwierdzony, gdy w pełni ą spełnione przepisy art. 6 ust. 4 które obejmują ocenę dostępnych alternatyw z punktu widzenia ich wpływu na dany teren. Komisja uważa zatem, iż Polska nie zastosowała się do procedury z art. 6 ust. 3 i 4 dyrektywy 92/43 w stosunku do omawianego przedsięwzięcia.
4. Obwodnica Sztabina
21. Obwodnica Sztabina ma miejsce w OSO i pTZW Dolina Biebrzy.
Oddziaływanie na OSO
22. Skoro przedsięwzięcie zlokalizowane jest w OSO i nie wydaje się być powiązane z zagospodarowaniem tego terenu, to z treści art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 wynika, iż musi ono podlegać odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia założeń jego ochrony, jeśli nie można wykluczyć, na podstawie obiektywnych przyczyn, że oddziałuje na dany teren w istotny sposób, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami (zob. też wyrok w sprawie C-127/02, Waddenzee, punkt 45). W tym celu należy najpierw ocenić czy przedsięwzięcie może oddziaływać w istotny sposób na dany teren chroniony.
23. Niepełne informacje zawarte w ocenie oddziaływania przedsięwzięcia na OSO przedstawione Komisji (Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pt.: Budowa Obwodnicy Sztabina..., autorstwa Transprojekt Gdański Sp. z o.o., grudzień 2005) mają bardzo ogólny charakter i nie wydają się spełniać wszystkich, wymagań przewidzianych dla odpowiedniej oceny na podstawie artykułu 6 ust. 3 dyrektywy 92/43, choć wskazują na znaczący negatywny wpływ na Gallinago media, Crex crex, Circus aeruginosus, Circus cyaneus. Kolejne informacje wykazują, że siedem gatunków ptaków z załącznika 1 dyrektywy ptasiej, dla których OSO został wyznaczony, znaleziono w strefie wpływu przedsięwzięcia: Botaurus stellaris, Circaetus gallicus, Circus aeruginosus, Porzana porzana, Porzana parva, Crex crex, Gallinago media, ze szczególnie ważnym dla tego terenu Gallinago media. W strefie wpływu tej inwestycji znaleziono stanowiska rozrodcze pięciu gatunków ptaków, dla których OSO Dolina Biebrzy jest kluczowym obszarem lęgowym podtrzymującym co najmniej 1 % ich polskiej populacji. Pomimo tych braków w ocenie, Minister Środowiska zatwierdził projekt (opinia z dnia 20 lipca 2006r., znak DOOS-3 1 d-2018/2006/kt) i zażądał przygotowania środków kompensacyjnych.
24. Komisja jest zdania, że powyższe wskazuje, iż dane przedsięwzięcie będzie w istotny sposób oddziaływało na gatunki ptaków i ich siedliska przyrodnicze, dla których OSO został wyznaczony. Ponadto, nie przeprowadzono oceny spełniającej kryteria wynikające z art. 6 ust. 3 w świetle interpretacji Trybunału Sprawiedliwości (zob. wyrok w sprawie 7/02, Waddenzee, punkty 53-60):
odpowiednia ocena skutków planu lub przedsięwzięcia dla danego terenu powinna być dokonana przed udzieleniem na nie pozwolenia i powinna brać po uwagę skutek łączny, wynikający z kombinacji tego planu lub przedsięwzięcia z innymi planami lub przedsięwzięciami z punktu założeń ochrony terenu. Dokonanie takiej oceny oznacza w związku z tym określenie, zgodnie z najlepszą wiedzą naukową w tej dziedzinie wszystkich aspektów planu lub przedsięwzięcia, mogących osobno lub w połączeniu z innymi planami i przedsięwzięciami oddziaływać na przedmiotowe założenia. (...) Dlatego też, jeżeli brak jest pewności co do nie wystąpienia negatywnych skutków na przedmiotowy teren związanych z ocenianym planem lub przedsięwzięciem, właściwe władze krajowe powinny odmówić udzielenia pozwolenia na ten plan lub przedsięwzięcie (...) w związku z powyższym zgodnie z art.6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej, właściwe władze krajowe(...) mogą udzielić pozwolenia na taką działalność jedynie wówczas, gdy uzyskają pewność, że nie będzie ona miała negatywnych skutków na ten teren. Ma to miejsce wówczas, gdy z naukowego punktu widzenia brak jest racjonalnych w wątpliwości co do braku wystąpienia takich skutków.
Oddziaływanie na pTZW
25. Obszar doliny Biebrzy znajduje się na liście terenów, które Polska przekazała do Komisji jako proponowany teren mający znaczenie dla Wspólnoty na podstawie dyrektywy 92/43. Według władz polskich teren ten spełnia kryteria ustalone dla wyboru obszarów jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43. W następstwie Polska jest zobowiązana do podjęcia środków ochrony odpowiednich dla zachowania ekologicznego charakteru tego terenu, a Państwo Członkowskie nie może zatem zezwolić na ingerencje, które mogłyby zagrozić ekologicznemu charakterowi terenu wyznaczonego na podstawie określonych kryteriów (zob. wyrok w sprawie C-244/05, Bund Naturschulz, punkty 44 i 46). Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy dana interwencja niesie niebezpieczeństwo bądź to istotnego zmniejszenia powierzchni terenu, bądź zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź też w końcu doprowadzenia do zniszczenia terenu lub zniweczenia jego cech charakterystycznych (zob. wyrok w sprawie C-244/05, punkt 46).
26. Wydaje się, że wymienione wyżej skutki oddziaływania na dany obszar nie mogą być wykluczone, skoro przedsięwzięcie zakłada zbudowanie mostu przebiegającego przez ochronne tereny mokradeł, a budowa spowoduje zniszczenie siedlisk chronionych w ramach tego obszaru. Ocena oddziaływania na środowisko została wykonana, ale zawiera poważne braki.
27. W świetle widocznego niebezpieczeństwa zniszczenia części wspomnianego terenu i co najmniej zniweczenia jego cech charakterystycznych, Komisja wyraża opinię, iż przepisy dyrektywy 92/43 zgodnie z interpretacją Trybunału Sprawiedliwości powstrzymują Polskę przed udzieleniem zezwolenia na przedmiotową inwestycję, ponieważ niesie ona ze sobą niebezpieczeństwo, istotnego zagrożenia ekologicznemu charakterowi tego terenu.
5. Modernizacja odcinka drogi Katrynka-Przewalanka
28. Z informacji będących w posiadaniu Komisji wynika, iż wymienione przedsięwzięcie obejmuje modernizację 10 kilometrowego odcinka drogi S8, zlokalizowanej w całości w Puszczy Knyszyńskiej. Komisja została powiadomiona, iż inwestycja będzie podejmowana w ramach tak zwanej „procedury zgłoszenia". Procedura ta wydaje się być zarezerwowana dla małych projektów i nie zawiera oceny oddziaływania inwestycji na środowisko ani formalnej decyzji dotyczącej projektu („milcząca zgoda").
Oddziaływanie na OSO
29. Jako że przedsięwzięcie zlokalizowane jest całkowicie w OSO i nie wydaje się być związane z zagospodarowaniem tego terenu, to z treści art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 wynika, iż musi ono podlegać odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia założeń jego ochrony, jeśli nie można wykluczyć, na podstawie obiektywnych przyczyn, że oddziałuje na dany teren w istotny sposób, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami (zob. też wyrok w sprawie C-127/02, Waddenzee, punkt 45). W tym celu należy najpierw ocenić czy przedsięwzięcie może oddziaływać w istotny sposób na dany teren chroniony.
30. Wydaje się, że wymienione wyżej skutki oddziaływania na dany obszar nie mogą być wykluczone, skoro przedsięwzięcie zakłada modernizację drogi, która najprawdopodobniej doprowadzi do zwiększenia ruchu drogowego oraz poziomu hałasu, zarówno podczas robót budowlanych jak i po ich zakończeniu (zob. wyrok w sprawie C-227/01, Komisja przeciw Hiszpanii, punkty 46 do 49). Dodatkowo, kilka innych przedsięwzięć jest zlokalizowanych na terenie OSO Puszcza Knyszyńska w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie, takich jak: modernizacja odcinka drogi Białystok-Katrynka, obwodnica Wasilkowa i modernizacja odcinka drogi Wasilków-Białoruś, co prawdopodobnie spowoduje, że znaczące oddziaływanie będzie jeszcze większe. Komisja uważa, że ocena oddziaływania przedsięwzięcia wymagana zgodnie z art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 musi zostać wykonana biorąc pod uwagę łączny wpływ innych wspomnianych projektów. Ponadto, art. 6 ust. 3 stanowi, że na przedsięwzięcie można udzielić zezwolenia jedynie, gdy nie spowoduje ono niekorzystnych skutków dla danego terenu.
31. Komisja wyraża zatem opinię, że poprzez niedokonanie oceny wpływu modernizacji na odcinku Katrynka-Przewalanka w powiązaniu z innymi przedsięwzięciami na OSO Puszcza Knyszyńska, według wymogów art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43, przepisy te nie zostały respektowane.
Oddziaływanie na przeznaczony do przekazania teren mający znaczenie dla Wspólnoty
32. Obszar Puszczy Knyszyńskiej znajduje się na liście obszarów, które Polska zamierzała przekazać Komisji jako pTZW proponowany do włączenia na kontynentalną listę terenów mających znaczenie dla Wspólnoty na podstawie dyrektywy 92/43. Według władz polskich teren ten spełnia więc kryteria ustalone dla wyboru obszarów jako terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43. W konsekwencji Polska jest zobowiązana do podjęcia środków ochrony odpowiednich dla zachowania ekologicznego charakteru tego terenu, a Państwa Członkowskie nie mogą zatem zezwolić na ingerencje, które mogłyby zagrozić ekologicznemu charakterowi terenu wyznaczonego na podstawie określonych kryteriów (zob. wyrok w sprawie C-244/05, Bund Naturschulz, punkty 44 i 46). Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy dana interwencja niesie niebezpieczeństwo bądź to istotnego zmniejszenia powierzchni terenu, bądź zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź tez w końcu doprowadzenia do zniszczenia terenu lub zniweczenia jego cech charakterystycznych (zob. wyrok w sprawie C-244/05, punkt 46).
33. Wydaje się, że wymienione wyżej skutki oddziaływania na dany obszar nie mogą być wykluczone, jako że przedsięwzięcie zakłada modernizację drogi, która najprawdopodobniej doprowadzi do zwiększenia ruchu drogowego oraz poziomu hałasu, zarówno podczas robót budowlanych jak i po ich zakończeniu (zob. sprawa C-227/01, Komisja przeciw Hiszpanii, punkty 46 do 49). Ponadto, kilka innych przedsięwzięć zlokalizowanych jest w obszarze, który Polska zamierzała przekazać Komisji jako pTZW „Ostoja Knyszyńska" w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie, takie jak: modernizacja odcinka drogi Białystok - Katrynka, obwodnica Wasilkowa i modernizacja odcinka drogi Wasilków - Białoruś, co prawdopodobnie spowoduje, że znaczące oddziaływanie będzie jeszcze większe. Komisja uważa, iż również w tym kontekście skumulowane oddziaływanie różnych przedsięwzięć na określone gatunki i siedliska danego obszaru powinno zostać wzięte pod uwagę w celu ustalenia czy Polska podjęła wszelkie środki, aby zapobiec interwencjom, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi tego terenu.
34. Komisja wyraża opinię, że Polską nie powinna zezwolić na realizację modernizacji na odcinku drogi Katrynka - Przewalanka do czasu zapewnienia, że przedsięwzięcie w powiązaniu z innymi wymienionymi inwestycjami nie zagrozi poważnie ekologicznemu charakterowi omawianego obszaru.
6. Modernizacja Kolnica-Augustów
35. Zgodnie z informacjami dostępnymi Komisji, przedsięwzięcie dotyczy modernizacji odcinka drogi Kolica-Augustów do wyższych międzynarodowych standardów drogowych, przebudowy jezdni, wjazdów i chodników, obejmującej również wycinkę drzew i krzewów oraz poprawę odwodnienia korpusu drogowego, a który graniczy z obszarem Puszczy Augustowskiej. Komisja została poinformowana, że inwestycja będzie podejmowana w ramach tak zwanej „procedury zgłoszenia". Procedura ta wydaje się być zarezerwowana dla małych projektów i nie zawiera oceny oddziaływania inwestycji na środowisko ani formalnej decyzji dotyczącej projektu („milcząca zgoda").
Oddziaływanie na OSO
36. Skoro przedsięwzięcie graniczy z OSO i nie wydaje się być związane z zagospodarowaniem tego terenu, to z treści artykułu 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 wynika, iż musi ono podlegać odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia założeń jego ochrony, jeśli nie można wykluczyć, na podstawie obiektywnych przyczyn, że oddziałuje na dany teren w istotny sposób, zarówno oddzielnie, jak i w połączeniu z innymi planami lub przedsięwzięciami (zob. też wyrok w sprawie C-127/02, Waddenzee, punkt 45). W tym celu należy najpierw ocenić czy przedsięwzięcie może oddziaływać w istotny sposób na dany teren chroniony.
37. Wydaje się, że wymienione wyżej skutki oddziaływania na dany obszar nie mogą być wykluczone, jako że przedsięwzięcie zakłada modernizację drogi, która najprawdopodobniej doprowadzi do zwiększenia ruchu drogowego oraz poziomu hałasu, zarówno podczas robót budowlanych jak i po ich zakończeniu (zob. wyrok w sprawie C-227101, Komisja przeciw Hiszpanii, punkty 46 do 49). Dodatkowo, kilka innych przedsięwzięć zlokalizowanych jest na terenie OSO Puszcza Augustowska w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie, takich jak: modernizacja odcinka drogi Sztabin-Kolnica i obwodnica miasta Augustów, co prawdopodobnie spowoduje, że znaczące oddziaływanie będzie jeszcze większe. Komisja uważa, że ocena oddziaływania przedsięwzięcia wymagana zgodnie z artykułem 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 powinna być wykonana biorąc pod uwagę łączny wpływ innych wspomnianych projektów. Ponadto, art. 6 ust. 3 stanowi, że na przedsięwzięcie można zezwolić jedynie, gdy nie spowoduje ono niekorzystnych skutków dla danego terenu.
38. Komisja jest zatem zdania, że poprzez niedokonanie oceny wpływu modernizacji na odcinku drogi Kolnica-Augustów w powiązaniu z innymi przedsiewzieciami na OSO Puszcza Augustowska, według wymogów art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43, przepis ten nie został respektowany.
Oddziaływanie na przewidziany do zaproponowania teren mający znaczenie dla Wspólnoty
39. Obszar Puszczy Augustowskiej znajduje się na liście obszarów, które Polska zamierzała przekazać Komisji jako pTZW do włączenia na kontynentalną listę terenów mających znaczenie dla Wspólnoty na podstawie dyrektywy 92/43. Według władz polskich teren ten spełnia więc kryteria ustalone dla wyboru obszarów jako terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43. W rezultacie Polska jest zobowiązana do podjęcia środków ochrony odpowiednich dla zachowania ekologicznego charakteru tego terenu, a Państwa Członkowskie nie mogą zatem zezwolić na ingerencje, które mogłyby zagrozić ekologicznemu charakterowi terenu wyznaczonego na podstawie tych kryteriów (zob. wyrok w sprawie C-244/05, Bund Naturschulz, punkty 44 i 46). Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy dana interwencja niesie niebezpieczeństwo bądź to istotnego zmniejszenia powierzchni terenu, bądź zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź tez w końcu doprowadzenia do zniszczenia terenu lub zniweczenia jego cech charakterystycznych (zob. wyrok w sprawie C-244/05, punkt 46).
40. Wydaje się, że wymienione wyżej skutki oddziaływania na dany obszar nie mogą być wykluczone, jako że przedsięwzięcie zakłada modernizację drogi, która najprawdopodobniej doprowadzi do zwiększenia ruchu drogowego oraz poziomu hałasu, zarówno podczas robót budowlanych jak i po ich zakończeniu (zob. wyrok w sprawie C-227/01, Komisja przeciw Hiszpanii, punkty 46 do 49). Ponadto, kilka innych przedsięwzięć zlokalizowanych jest w obszarze, który Polska zamierzała przekazać Komisji jako pTZW „Ostoja Augustowska" w stosunkowo niewielkiej odległości od siebie, takich jak: modernizacja odcinka drogi Sztabin-Kolnica i obwodnica Augustowa, co prawdopodobnie spowoduje, że znaczące oddziaływanie będzie jeszcze większe. Komisja uważa, iż również w tym kontekście skumulowane oddziaływanie różnych przedsięwzięć na określone gatunki i siedliska danego obszaru powinno zostać wzięte pod uwagę w celu ustalenia + Polska podjęła wszelkie środki, aby zapobiec interwencjom, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi tego terenu
41. Komisja jest zdania, że Polska nie powinna zezwolić na realizację modernizacji na odcinku drogi Kolnica-Augustów do czasu zapewnienia, że przedsięwzięcie w powiązaniu' z innymi wymienionymi inwestycjami nie zagrozi poważnie ekologicznemu charakterowi danego obszaru.
B. Oddziaływanie skumulowane przedsięwzięć na OSO oraz na przewidziany do zaproponowania teren mający znaczenie dla Wspólnoty
42. Z informacji będących w posiadaniu Komisji wynika, iż przynajmniej cztery inwestycje drogowe zlokalizowane są na terytorium wspomnianego obszaru chronionego, będącego jednocześnie OSO i terenem, który Polska zamierzała przekazać Komisji do włączenia na kontynentalną listę terenów mających znaczenie dla Wspólnoty na podstawie dyrektywy 92/43.
OSO
43. W odniesieniu do OSO chodzi tu o modernizację odcinka drogi Białystok- Katrynka, obwodnicę Wasilkowa, modernizację odcinka Katrynka-Przewalanka oraz na odcinku Wasilków-Białoruś. Wszystkie te przedsięwzięcia przecinają choć częściowo OSO.
44. Ponieważ wnioski o zezwolenia w sprawie wymienionych projektów zostały formalnie złożone po l maja 2004r. tj. dacie wejścia w życie w Polsce dyrektyw 79/409 i 92(43, inwestycje te podlegają procedurze według artykułu 6 ust. 3 i 4 dyrektywy 92/43. Jak wynika z art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43, przedsięwzięcie winno podlegać odpowiedniej ocenie jego skutków dla danego terenu z punktu widzenia założeń jego ochrony, jeśli nie można wykluczyć, że będzie oddziaływać w sposób istotny na dany teren, zarówno oddzielnie jak i w połączeniu ź innymi planami lub przedsięwzięciami.
45. Komisja uważa, iż wymienione przedsięwzięcia zarówno oddzielnie jak i w połączeniu ze sobą mogą oddziaływać w sposób istotny na przedmiotowy OSO. Inwestycje drogowe przewidują modernizację istniejących dróg z podwojeniem obecnej liczby pasów drogowych w kilku przypadkach. Jak potwierdza Trybunał Sprawiedliwości w sprawie dotyczącej podwojenia już istniejącej linii kolejowej, inwestycje tego rodzaju mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, ponieważ mogą trwale; oddziaływać na przykład na florę i faunę i strukturę gleby lub nawet na krajobraz, jak również w szczególności wywierać istotne skutki co do hałasu (zob. wyrok w sprawie C-227/01, Komisja przeciw Hiszpanii, punkty 48-49).
46. Odnośnie modernizacji na odcinku Białystok-Katrynka i obwodnicy Wasilkowa, negatywny wpływ na OSO został naświetlony w wyżej wymienionych punktach A.2 i A.3. Oba te przedsięwzięcia mają wpływ na występujące tam cztery gatunki ptaków, tj. Dryocopus martius, Lullula arborea, Sylvia nisoria, Lanius collurio.
47. Dodatkowo, dla większości wymienionych przedsięwzięć wykonano ocenę oddziaływana na środowisko w celu określenia wpływu tych inwestycji na środowisko. Dyrektywa 85/337 w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne wymaga przeprowadzenia takiej oceny dla przedsięwzięć mogących oddziaływać na środowisko w sposób istotny. Fakt, że wykonano oceny oddziaływania na środowisko oznacza, że dane przedsięwzięcia uważa się za mające znaczący wpływ na środowisko.
48. W takich okolicznościach art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 wymaga przeprowadzenia odpowiedniej oceny przedsięwzięcia. Trybunał Sprawiedliwości podkreślił, że (wyrok w sprawie C-12.7/02, Waddenzee, punkty 53-60):
odpowiednia ocena skutków planu lub przedsięwzięcia dla danego terenu powinna być dokonana przed udzieleniem na nie pozwolenia i powinna brać po uwagę skutek łączny, wynikający z kombinacji tego planu lub przedsięwzięcia z innymi planami lub przedsięwzięciami z punktu założeń ochrony terenu. Dokonanie takiej oceny oznacza w związku z tym określenie, zgodnie z najlepszą wiedzą naukową w tej dziedzinie wszystkich aspektów planu lub przedsięwzięcia, mogących osobno lub w połączeniu z innymi planami i przedsięwzięciami oddziaływać na przedmiotowe założenia. (...) Dlatego też, jeżeli brak jest pewności co do nie wystąpienia negatywnych skutków na przedmiotowy teren, związanych z ocenianym planem lub przedsięwzięciem, właściwe władze krajowe powinny odmówić udzielenia pozwolenia na ten plan lub przedsięwzięcie. (...) W związku z powyższym, zgodnie z art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej, właściwe władze krajowe (...) mogą udzielić pozwolenia na taką działalność jedynie wówczas, gdy uzyskają pewność, że nie będzie ona miała negatywnych skutków na ten teren. Ma to miejsce wówczas, gdy z naukowego punktu widzenia brak jest racjonalnych wątpliwości co do braku wystąpienia takich skutków.
49. Analiza ocen przeprowadzona przez władze polskie w związku z wymienionymi wyżej czterema przedsięwzięciami wykazuje jednak, że łączne skutki tych czterech inwestycji wspólnie na OSO nie zostały uwzględnione. Skoro cztery przedsięwzięcia mają miejsce w niedużej od siebie odległości, oczywistym jest, że wpływ inwestycji na dany teren powinien być wzięty pod uwagę w analizie ich skutków na ten teren. Fakt, że łączne skutki kilku krótkich odcinków drogowych nie zostały wzięte pod uwagę, potwierdza stanowisko Krajowej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko (Stanowisko Krajowej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko w sprawie złożonych przez organizacje ekologiczne odwołań od wydanych przez Wojewodę Podlaskiego zezwoleń na realizację przedsięwzięć drogowych w ciągu dróg krajowych nr 8 i 19, 12 grudzień 2002, L.dz. 761). Ocena skumulowanego wpływu przedsięwzięć dotyczących dróg, krajowych nr 8 i 19 była również zalecana przez Państwową Radę Ochrony Przyrody w jej stanowisku z dnia 30 listopada 2005r. (Stanowisko Państwowej Rady Ochrony Przyrody odnośnie odwołań organizacji pozarządowych od decyzji wydanych przez Wojewodę Podlaskiego w sprawie inwestycji w ciągu dróg krajowych nr 8 i 19 ).
50. Komisja wyraża więc opinię, że polskie władze naruszyły przepisy art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 nie biorąc pod uwagę skumulowanego wpływu wszystkich wymienionych przedsięwzięć dotyczących danego OSO. Ponadto, gdy wziąć pod uwagę łącznie skutki przedsięwzięć na OSO, wydają się istnieć powody, aby sądzić, że nadal istnieją racjonalne naukowe wątpliwości co do braku wystąpienia niekorzystnych skutków. W związku z powyższym, powinno się odmówić udzielenia zezwolenia lub ewentualnie można by go udzielić zgodnie z art. 6 ust. 4 dyrektywy habitatowej przy zapewnieniu, że warunki wynikające z tego artykułu będą spełnione.
Obszar przewidziany do zaproponowania jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty
51. W przypadku obszaru przewidzianego do zaproponowania jatko teren mający znaczenie dla Wspólnoty, chodzi tu o modernizację odcinka Białystok - Katrynka, obwodnicę Wasilkowa, modernizację odcinka Katrynka - Przewalanka oraz na odcinku Wasilków - Białoruś. Modernizacja odcinka drogi Białystok - Katrynka jest częściowo zlokalizowana w obrębie tego obszaru. Obwodnica Wasilkowa i modernizacja na odcinku Katrynka - Przewalanka są całkowicie położone w tym obszarze. Modernizacja odcinka Wasilków - Białoruś w dużej części ma miejsce w Puszczy Knyszyńskiej. Należy podkreślić, że na terenie tego obszaru występuje kilka siedlisk o znaczeniu priorytetowym jak na przykład lasy aluwialne 91E0 oraz gatunków o znaczeniu priorytetowym takich jak Canis lupus i Bison bonaus.
52. Obszar Puszczy Knyszyńskiej znajduje się na liście obszarów, które Polska zamierzała zaproponować do Komisji do włączenia na kontynentalną listę terenów mających znaczenie dla Wspólnoty na podstawie dyrektywy 92/43. Według władz polskich teren ten spełnia więc kryteria ustalone dla wyboru obszarów jako terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43. W konsekwencji Polska jest zobowiązana do podjęcia środków ochrony odpowiednich dla zachowania ekologicznego charakteru tego terenu, a Państwa Członkowskie nie mogą zatem zezwolić na ingerencje, które mogłyby zagrozić ekologicznemu charakterowi terenu wyznaczonego na podstawie tych kryteriów (zob. sprawa C-244/05, Bund Naturschulz, punkty 44 i 46). Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy dana interwencja niesie niebezpieczeństwo bądź to istotnego zmniejszenia powierzchni terenu, bądź zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź tez w końcu doprowadzenia do zniszczenia terenu lub zniweczenia jego cech charakterystycznych (zob. wyrok w sprawie C-244/05, punkt 46).
53. Komisja uważa, iż również w tym kontekście skumulowane oddziaływanie różnych przedsięwzięć na określone gatunki i siedliska danego obszaru powinno zostać wzięte pod uwagę w celu ustalenia czy Polska podjęła wszelkie środki, aby zapobiec interwencjom, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi tego terenu. Fakt, że łączne skutki kilku krótkich odcinków drogowych nie zostały wzięte pod uwagę, potwierdza stanowisko Krajowej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko (Stanowisko Krajowej Komisji ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko w sprawie złożonych przez organizacje ekologiczne odwołań od wydanych przez Wojewodę Podlaskiego zezwoleń na realizację przedsięwzięć drogowych w ciągu dróg krajowych nr 8 i 19, 12 grudzień 2002, L.dz. 761). Ocena łącznego wpływu przedsięwzięć dotyczących dróg krajowych nr 8 i 19 była również zalecana przez Państwową Radę Ochrony Przyrody w jej stanowisku z dnia 30 listopada 2005r. (Stanowisko Państwowej Rady Ochrony Przyrody odnośnie odwołań organizacji pozarządowych od decyzji wydanych przez Wojewody Podlaskiego w sprawie inwestycji w ciągu dróg krajowych nr 8 i 19 ).
C. Łączny wpływ przedsięwzięć na wszystkie tereny razem
Oddziaływania na przewidziane do zaproponowania tereny mające znaczenie dla Wspólnoty
54. Jednak takie łączne oddziaływanie różnych przedsięwzięć na przedmiotowy teren nie zostało wzięte pod uwagę w ocenie indywidualnych przedsięwzięć. Komisja wnioskuje, że polskie władze nie dysponują zatem pełną informacją na temat skutków, jakie wspomniane inwestycje drogowe będą mieć na dany obszar chroniony. Komisja jest zdania, że Polska nie powinna zezwalać na te inwestycje do czasu zapewnienia, że połączone przedsięwzięcia nie zagrożą poważnie ekologicznemu charakterowi tego obszaru.
55. Komisja jest zdania, że łączny wpływ przedmiotowych przedsięwzięć drogowych na dane cztery obszary chronione musi być rozpatrzony. Jeśli chodzi o tereny, które są proponowane jako tereny o wspólnotowym znaczeniu, albo przeznaczone do przekazania jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty, stosowne są następujące przedsięwzięcia: modernizacja na odcinku drogi Białystok - Katrynka, obwodnica Wasilkowa, obwodnica Sztabina / most na Biebrzy, modernizacja na odcinkach Kartynka - Przewalanka, Wasilków - Białoruś i Kolnica - Augustów.
56. Według polskich władz dane tereny spełniają kryteria ustalone dla wyboru obszarów jako terenów mających znaczenie dla Wspólnoty zgodnie z dyrektywą 92/43. W następstwie Polska jest zobowiązana do podjęcia środków ochrony odpowiednich dla zachowania ekologicznego charakteru terenu, dlatego Państwa Członkowskie nie mogą zezwolić na ingerencje, które mogłyby zagrozić ekologicznemu charakterowi terenu wyznaczonego na podstawie tych kryteriów (zob. wyrok w sprawie C-244/05, Bund Naturschulz, punkty 44 i 46). Ma to miejsce w szczególności wtedy, gdy dana interwencja niesie niebezpieczeństwo bądź to istotnego zmniejszenia powierzchni terenu, bądź zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź też w końcu doprowadzenia do zniszczenia terenu lub zniweczenia jego cech charakterystycznych (zob. wyrok w sprawie C-244/05, punkt 46).
57. Komisja wyraża opinię, iż łącznie te przedsięwzięcia będą mieć negatywny wpływ na wymieniane cztery obszary z powodu faktu, że obszary chronione pod bezpośrednim wpływem dróg nr 8 i 19 w północno-wschodniej Polsce pełnią funkcje korytarza migracyjnego dużych ssaków takich jak wilk, ryś i potencjalnie również żubra. Wilk, gatunek o znaczeniu priorytetowym, obecny jest w proponowanym terenie mającym znaczenie dla Wspólnoty - pTZW Dolina Biebrzy (PLC200001), pTZW Puszcza Białowieska PLH200004), Ostoi Augustowskiej (przeznaczony do zaproponowania teren o znaczeniu wspólnotowym), pTZW Ostoja Borecka i Ostoi Napiwodzko-Ramuckiej (przeznaczony do zaproponowania teren o znaczeniu wspólnotowym). Żubr, gatunek priorytetowy, obecny jest w proponowanym terenie o znaczeniu wspólnotowym pTZW Puszcza Białowieska - (PLC200004), Ostoi Knyszyńskiej (przeznaczony do zaproponowania teren o znaczeniu wspólnotowym) i pTZW Ostoja Borecka. Ryś obecny jest w pTZW Puszcza Białowieska - (PLC200004), Ostoi Augustowskiej (przeznaczony do zaproponowania teren o znaczeniu wspólnotowym) i w pTZW Dolina Biebrzy (PLC200001). Owa trasa rozprzestrzeniania się (zwana „Korytarzem Północy") uznawana jest za główny korytarz o znaczeniu międzynarodowym łączącym Puszczę Augustowską (część litewską i polską), Puszczę Knyszyńską i Puszczę Białowieską z Puszczą Piska poprzez dolinę Biebrzy i z lasami dalej na zachód w rejonach Pomorza, Kujaw i doliny Wisły. W szerszym kontekście przestrzennym, migracyjny Korytarz Północny jest głównym szlakiem wspomagającym nieprzerwaną łączność szlaków leśnych zatoki południowego Bałtyku (Litwa, Łotwa, Białoruś, Rosja) z lasami centralnej Europy, które uległy fragmentacji.
58. Jednym z głównych warunków prawidłowego funkcjonowania populacji wilka i rysia jest zachowanie długodystansowego przemieszczania się osobników. Znaczny wzrost natężenia ruchu drogowego na odcinkach dróg położonych w korytarzu migracyjnym (spowodowany ich modernizacją do drogi o statusie jezdni dwupasmowej z 4 pasami ruchu) poważnie pogorszy możliwości przemieszczania się i utrudni migrację między różnymi obszarami chronionymi. Zwierzęta nie tylko omijają ruchliwe drogi, ale również ich śmiertelność podczas przechodzenia jest wysoka. Ograniczenie możliwości przemieszczania się zmniejszyłoby prawdopodobieństwo zasiedlania nowych obszarów, gdzie duże ssaki mogłyby potencjalnie się pojawić. Co ważniejsze, spowodowałoby to izolację istniejących populacji lokalnych, narażając je zwiększone ryzyko zmniejszenia populacji. i wyginięcia gatunku. Zapobieganie przemieszczaniu może być szczególnie istotnym zagrożeniem dla populacji rysia w północnowschodniej Polsce, która jest prawie odizolowana od większości populacji zatoki bałtyckiej dalej na północny wschód. Śmiertelne wypadki na drogach są uważane niezmiennie za jedną z najważniejszych przyczyn ich śmiertelności w Europie. Ponadto, liczba rysi w Polsce spada od 1989r. Dlatego populacja rysia północnowschodniej Polski jest szczególnie zagrożona i zdecydowanie wymaga wysoce skutecznych środków ochrony włącznie z ochroną ich szlaków migracyjnych.
59. Komisja jest zdania, że łączny wpływ różnych przedsięwzięć na wymienione gatunki powinien zostać wzięty pod uwagę w celu ustalenia czy Polska podjęła wszelkie środki, aby zapobiec interwencjom, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi przedmiotowych terenów. Komisja nie posiada informacji stwierdzających, że takie skumulowane oddziaływanie różnych przedsięwzięć na korytarze migracyjne zostało wzięte pod uwagę w ocenie indywidualnych inwestycji. Komisja wnioskuje, że polskie władze nie dysponują zatem pełną informacją na temat skutków, jakie wspomniane inwestycje drogowe wspólnie będą mieć na wymienione gatunki chronione. Skoro możliwe jest ryzyko, że inwestycje te poważnie zagrożą ekologicznemu charakterowi danych obszarów, na przykład prowadząc do zniknięcia gatunków o znaczeniu priorytetowym występujących w danym terenie, jak wilk lub żubr, Komisja uważa, iż Polska nie powinna zezwalać na te przedsięwzięcia bez wcześniejszego zapewnienia, że nie zagrożą one poważnie ekologicznemu charakterowi przedmiotowych obszarów.
Oddziaływanie na obszary specjalnej ochrony
60. Jak przedstawiono już wyżej, zarówno przepisy art. 6 ust. 2 i art. 6 ust. 3 dyrektywy 92/43 wymagają, aby łączne skutki były brane pod uwagę w ocenie oddziaływania niektórych przedsięwzięć na środowisko w celu albo, jak w przypadku art. 6 ust. 2, uniknięcia pogorszenia stanu siedlisk i istotnego niepokojenia gatunków, albo, jak w przypadku art. 6 ust. 3, uniknięcia niekorzystnego wpływu na dany teren.
61. Oceny dostępne Komisji wskazuje że następujące gatunki podlegają skumulowanym negatywnym skutkom różnych przedsięwzięć mających miejsce w jednym lub kilku OSO:
Aquila pomarina: obwodnica Augustowa i odcinek Białystok-Katrynka Bonasia bonasia: Białystok - Katrynka i obwodnica Augustowa
Circus aeruginosus: obwodnica Sztabina, obwodnica Wasilkowa i obwodnica Augustowa
Crex crex: obwodnica Sztabina, obwodnica Wasilkowa i obwodnica Augustowa
Dryocopus martius: obwodnica Augustowa, Białystok - Katrynka i obwodnica Wasilkowa
Lamus collurio: Białystok-Katrynka i obwodnica Wasilkowa
Lullula arborea: Białystok-Katrynka i obwodnica Wasilkowa Porzana porzana: obwodnica Sztabina i obwodnica Augustowi
Sylvia nisoria: obwodnica Augustowa, Białystok-Katrynka i obwodnica Wasilkowa.
62. Komisja wyraża opinię, iż biorąc pod uwagę powyższe Rzeczpospolita Polska naruszyła przepisy art. 6 ust. 2 i 3 dyrektywy 92/43 zezwalając na przedsięwzięcia, których łączne oddziaływanie jest negatywne dla kilka gatunków ptaków chronionych na podstawie dyrektywy 79/409.
IV. Wniosek
W związku powyższym Komisja Europejska jest zdania, że Rzeczpospolita Polska, w procedurach w sprawie zatwierdzenia omówionych inwestycji drogowych w północnowschodniej części kraju, nie wypełniła swoich zobowiązań wynikających z dyrektywy 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa oraz dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej flory i fauny.
Komisja zaprasza Pani rząd, zgodnie z art. 226 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, do przedstawienia swoich uwag w terminie dwóch miesięcy, począwszy od dnia otrzymania niniejszego pisma.
Po zapoznaniu się z tymi uwagami lub w przypadku, gdy uwagi te nie zostaną przedstawione we wskazanym terminie, Komisja może, w razie potrzeby, wydać uzasadnioną opinię przewidzianą w wymienionym artykule.
Proszę Pani Minister o przyjęcie wyrazów mojego poważania.
W imieniu Komisji
Stavros Dimas
Członek Komisji

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Post został pochwalony 0 razy